وقتی ایده‌ای تجاری دارید که می‌خواهید کسب‌وکار مرتبط با آن را راه‌اندازی کنید، یکی از اولین نیازهایتان «تأمین بودجه» است. بسیاری از بنیان‌گذارانْ «بوت‌استرپینگ» را گزینه‌ای دشوار اما باارزش برای تأمین مالی می‌دانند و از آن به‌عنوان راه‌حلی مناسب برای راه‌اندازی استارتاپشان استفاده می‌کنند. اما بوت‌استرپینگ استارتاپ چیست؟

در این مقاله، مفهوم بوت‌استرپینگ را بررسی می‌کنیم، ویژگی‌های مثبت و منفی این گزینۀ مالی را می‌سنجیم و نکته‌هایی را برای انتخاب مسیر مناسب در این روش ارائه می‌کنیم.

بوت‌استرپینگ چیست؟

بوت‌استرپینگ روشی برای تأمین مالی شخصی تجارت و راه‌اندازی استارتاپ است. شرکت‌هایی که از این روش برای راه‌اندازی کسب‌وکارشان استفاده می‌کنند، فقط به منابع موجود مالی خودشان متکی‌اند و از هیچ سرمایه‌گذاریِ خطرپذیر یا وام‌ عمده‌ای برای ساخت تجارتشان استفاده نمی‌کنند.

آیا باید برای راه‌اندازی تجارتمان از بوت‌استرپینگ استفاده کنیم؟

بوت‌استرپینگ برای هر کسب‌وکار جدیدی مناسب نیست. هنگامی که شخصی در مسیر راه‌اندازی کسب‌وکارش است یا انواع مختلفی از بودجه را مقایسه می‌کند، باید جنبه‌های مثبت و منفی بوت‌استرپینگ را بسنجد تا مشخص شود که این مسیرِ خودکارِ تأمینِ منابعِ مالی می‌تواند در رسیدن به اهدافش به او کمک کند یا خیر.

منابع اصلی تأمین بوت‌استرپینگ چیست؟

منابع اصلی موردنیاز هر تجارت جدیدی 3 چیز است و شامل امور مالی و دانش و روابط می‌شود؛ بنابراین اگر دارایی کافی و دانش لازم را برای شروع استارتاپتان دارید و نیز روابط کاری خوب و دایرۀ همکاری قوی دارید، حتماً از روش بوت‌استرپینگ برای فاز اول رشد کسب‌وکارتان استفاده کنید.

مزیت‌های بوت‌استرپینگ چیست؟

هنگامی که مدیران یا ایده‌پردازانِ کسب‌وکاری تصمیم می‌گیرند بودجۀ کارشان را خودشان تأمین کنند، از مزیت‌های رویکردی عمدتاً DIY بهره‌مند می‌شوند. این مزیت‌ها شامل موارد زیر است:

1. مالکیت کامل استارتاپ یا شرکت

بوت‌استرپینگ یکی از گزینه‌های عالی تأمین بودجه است که در آن سهم مالکیت بنیانگذاران کاهش نمی‌یابد. هنگامی که شخصی کسب‌وکارش را راه‌اندازی می‌کند، تا زمانی که تصمیم دیگری نگیرد، او و بنیان‌گذاران دیگر، تنها مالکان شرکتشان خواهند بود. به این ترتیب، تیمشان 100 درصدِ سود را دریافت خواهند کرد.

2. کنترل بیش‌تر

در این روش، بنیان‌گذاران نگران راضی‌نگه‌داشتن سرمایه‌گذاران نخواهند بود و حتی کنترل بیش‌تری بر شرکتشان دارند؛ مثلاً اگر قرار باشد طرح محصولی جایگزین را تست کنند، مدل کسب‌وکارشان را تغییر دهند یا مکان شرکت را عوض کنند، دیگر به مشورت‌ با دیگران یا تأیید سرمایه‌گذاران نیازی ندارند.

3. بدهی کم‌تر

شرکت‌هایی که با روش بوت‌استرپینگ راه‌اندازی می‌شوند، ممکن است کارتی اعتباری برای ایجاد اعتبار تجاری یا خریدهایشان باز کنند؛ اما هرگز برای پیش‌بُرد عملیاتشان به بودجۀ خارجی متکی نیستند و بیش‌ترِ بدهی‌ها را هم سریع پرداخت می‌کنند؛ بنابراین اگر شرایط طبق برنامه پیش نرود، دیگر نگران بازپرداخت وام‌های کلان نخواهند بود.

معایب بوت‌استرپینگ چیست؟

اگرچه بوت‌استرپینگ برای مؤسسان راهی عالی است تا بدون این‌که بدهی زیادی را متحمل شوند، شرکتشان را توسعه دهند، اما می‌تواند کاری استرس‌زا باشد. معایت بوت‌استرپینگ شامل این سه مورد است:

1. ریسک مالی

بارزترین خطر بوت‌استرپینگ قراردادن مستقیم سرمایه‌ در شرکت است. وقتی استارتاپی که با بوت‌استرپینگ شروع کرده است ضربه بخورد، چه به‌علتِ فروش کم، چه به‌علتِ هزینه‌های غیرمنتظره، مدیران و مؤسسان آن ضرر می‌کنند.

با این‌که مؤسسان این شرکت‌ها نگرانی کم‌تری بابت بدهی‌هایشان دارند، این کسب‌وکارها معمولاً برای تأمین سرمایه‌شان با کم‌بود پول و سرمایه مواجه می‌شوند.

2. اعتبار کم‌تر

نکتۀ مهمی که در مسیر پیشرفت کسب‌وکار‌های نوپا یا استارتاپ‌ها مؤثر است، داشتن پشتوانه و مهارت ایجاد ارتباط برای برندسازی است. رسیدن به این موارد مهم معمولاً برای کسب‌وکارهایی که با روش بوت‌استرپینگ شروع می‌کنند، سخت‌تر است. به‌عبارتی می‌توان گفت در این روش، مؤسسان شرکت باید همۀ کارهایشان را به‌تنهایی و بدون راهنمایی و کمک افراد متخصص پیش ببرند.

3. رشد کندتر

شرکت‌های مبتنی بر بوت‌استرپیگ اغلب نمی‌توانند به رشدِ نمایی برسند؛ چون در این حالت معمولاً یا باید روی توسعۀ حداقلیِ محصولِ مناسب تمرکز کنند یا بر حفظ فعالیتشان. هم‌چنین در این روش گسترش بازار و افزایش تقاضا دردسرساز است؛ بنابراین اگر قرار باشد توسعه به این روش ادامه پیدا کند، رشد کسب‌وکار ممکن نیست.

شرکت‌های‌ معروفی که کارشان را با بوت‌استرپینگ شروع کردند

با وجود نکات منفی این روش، بوت‌استرپینگ هم‌چنان بخشی از داستان موفقیت بسیاری از صاحبان کسب‌وکار و استارتاپ‌ است. حدود 80 درصد کسب‌وکارهای کوچک که اکنون برندهای بزرگ و موفقی شده‌اند ابتدای کار فقط با تأمین مالی مؤسسانشان کار را آغاز کرده‌اند. در ادامه دو نمونه از شرکت‌هایی را معرفی می‌کنیم که بدون کمک مالی خارجی شرکتشان را بزرگ کرده‌اند.

گیت‌هاب (GitHub)

قبل از این‌که گیت‌هاب از مالک جدیدش، مایکروسافت، شرکت کوچکی بود که صرفاً با روش بوت‌استرپینگ راه افتاده بود. بنیان‌گذارانِ پلتفرمِ توسعۀ این نرم‌افزار قبل از اولین سرمایه‌گذار، خودشان شرکت را طی چهار سالِ ابتدایی تأمین مالی کردند. بنیان‌گذاران این شرکت هم‌زمان با راه‌اندازی این برند، مشغول کارهای روزانه‌شان بودند و گیت‌هاب را از راه دور مدیریت می‌کردند و بودجۀ پروژه را با هزینۀ کمی که مدام افزایش می‌دادند، فراهم آوردند.

امروزه، میلیون‌ها توسعه‌دهندۀ وب از گیت‌هاب برای ذخیرۀ کد استفاده می‌کنند. اکنون بنیان‌گذارانِ این شرکت‌ ارزش خالص آن را میلیاردها دلار تخمین می‌زنند.

شرکت Spanx

بنیان‌گذار Spanx، سارا بلیکلی،[1] بوت‌استرپر معروفی است که فقط با 5 هزار دلار که در حساب پس‌اندازش داشت، تجارتش را آغاز کرد. او به‌جای این‌که دنبال سرمایه‌گذار بگردد، با رویکردی عملی، نمونۀ اولیۀ محصولش را ساخت و سپس با تولید و بسته‌بندی و ثبت اختراع، توانست هزینه‌های هنگفتی را در کسب‌وکارش کاهش دهد. در طول این سال‌ها، او تنها مالک Spanx باقی مانده است و اکنون این شرکت ارزش خالص 1میلیارددلاری دارد.

نکته‌هایی‌ برای موفقیت در بوت‌استرپینگ

روند راه‌اندازی کسب‌وکار ممكن است چالش‌برانگيز باشد. سرمایه اغلب عاملی تغییردهنده و تأثیرگذار در راه‌اندازی کسب‌وکارهاست؛ بنابراین وقتی که کسب‌وکار یا استارتاپی با بودجه‌ای کم کارش را شروع می‌کند، در آینده به کارهای اضافی بیش‌تری نیاز دارد.

خوش‌بختانه، شما اولین کسی نخواهید بود که تجارتتان را به این روش راه‌اندازی می‌کنید. روش‌های اثبات‌شده‌ای وجود دارد که می‌توانید با کمک آن‌ها، پس‌انداز شخصی‌تان را به حداکثر برسانید و برای شروع کسب‌وکار از آن‌ استفاده کنید. در ادامه، سه نمونه از این روش‌ها را معرفی می‌کنیم:

1. بدانید که کجا هزینه‌ها را کاهش دهید

هنگام راه‌اندازی هر کسب‌وکاری با استفاده از بوت‌استرپینگ، بسیاری از مشاغل انتخاب می‌کنند که روشی خاص داشته باشند؛ بنابراین با استفاده از این روش، بر تولیدِ محصولی مناسب تمرکز می‌کنند. انجام این کار به افزایش درآمدشان کمک می‌کند و داده‌های ارزشمندی دربارۀ مشتریان و نحوۀ بهتر‌کردن محصولشان به آن‌ها ارائه می‌دهد.

همان‌طور که بودجه‌تان را بر ایجاد این MVP متمرکز می‌کنید و حداقل حقوق و دست‌مزد را برای ادامۀ کار در این پروژه به خود اختصاص می‌دهید، باید روش‌های منحصربه‌فردی را هم برای کاهش هزینه‌ها در نظر بگیرید. شاید مانند سارا بلیکلی باشید که حق ثبت اختراع را خودش انجام داد یا ممکن است از روش‌هایی مانند موارد زیر استفاده کنید:

• به‌جای آن‌که دفتر اجاره کنید، کارتان را از راه دور انجام دهید.
• به‌جای آن‌که برای توسعۀ وب سرمایه‌گذاری کنید، وب‌سایتتان را خودتان بسازید.
• به‌جای آن‌که دست‌مزد کارکنان را پرداخت‌ کنید، بخشی از سهام شرکت را به آن‌ها واگذار کنید.
• به‌جای آن‌که پولی برای تبلیغات هزینه کنید، زمان بیش‌تری را به بازاریابی ارگانیک اختصاص دهید.

2. ارتباط ایجاد کنید

سعی کنید شبکۀ پشتیبانی خاصی را ایجاد کنید. در شرایطی که سرمایه‌گذار اصلی برای پشتیبانی از کسب‌وکار نباشد، فقط ارتباطات عالی مؤثر است. شبکه‌سازی کنید تا بتوانید مشتری‌های بالقوه، همکارها، منتورها و موفق‌ها را در صنعتتان پیدا کنید. آن‌ها به رشد و تبلیغ کسب‌وکارتان کمک کنند.

3. همه چیز را تمام نکنید

صرف‌کردن همۀ دارایی‌تان برای ایده‌ای که به آن علاقه دارید، وسوسه‌انگیز است. بااین‌حال، همیشه به خاطر داشته باشید که شما باید سرمایه‌تان را هوشمندانه استفاده کنید. ساختن هر تجارتی اکنون نوعی قمار است؛ بنابراین در مراحل بوت‌استرپینگ، همیشه باید برنامه‌ای برای پشتیبانی مالی داشته باشید.

داشتن برنامۀ پشتیبان لزوماً به این ‌معنا نیست که شغل تمام‌وقتتان را تا زمانی که تجارتتان ثبات ندارد حفظ کنید. می‌توانید متعهد شوید که آرزوهایتان را دنبال کنید؛ اما نباید از پس‌انداز شخصی غافل شوید.