قانون تجارت ایران و نیز لایحه اصلاح قسمتی از مواد قانون تجارت، انواع شرکت تجاری را برشمرده است. بصورت کلی 8 نوع شرکت تجاری وجود دارد که قانونگذار از آنها نام برده و قواعد آنها را مشخص کرده است. شاید بتوان رایجترین نوع مورد استفاده برای کسبوکارها خصوصا استارتاپها را شرکت «سهامی خاص» و نیز شرکت «با مسئولیت محدود» دانست. «شرکتهای تعاونی» نیز توسط نهادهای مختلف برای اهداف گوناگون تاسیس میشوند؛ اما امروزه برخی از انواع شرکت تجاری خیلی رایج نیستند و کاربرد ندارند، مانند شرکت «مختلط سهامی یا غیرسهامی» یا حتی «شرکت نسبی». با این همه، از آنجاکه در برخی از کسبوکارها قانونگذار نوع خاصی از شرکت تجاری را ضروری دانسته است (مانند لزوم ثبت «شرکت تضامنی» برای تاسیس صرافی توسط اشخاص حقیقی)، در ادامه به تعریف انواع 8 گانهای که در قانون بیان شدهاست اشاره میکنیم.
محتوای این درسنامه
شرکت سهامی عام
شرکت سهامی عام یکی از انواع شرکت تجاری است که مانند شرکت سهامی خاص، شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم میشود و مسئولیت صاحبان سهام نیز محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است. در شرکت سهامی عام قسمتی از سرمایه آن توسط موسسین و قسمت دیگری از سرمایه آن از طریق فروش سهام به مردم تامین میگردد. برای آنکه یک کسبوکار بتواند به بورس اوراق بهادار راه پیدا کند، باید به شرکت سهامی عام تبدیل شود تا سهام آن قابل فروش و عرضه به عموم مردم باشد. حداقل سرمایه مورد نیاز برای ثبت و تاسیس یک شرکت سهامی عام، پنج میلیون ریال است. پس از ذکر اسم شرکت سهامی عام باید عبارت «سهامی عام» آورده شود. در حال حاضر برای ثبت شرکت سهامی عام و نیز افزایش سرمایه آن، کسب مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار الزامی است.
شرکت سهامی خاص
شرکت سهامی خاص، شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم میشود و مسئولیت صاحبان سهام نیز محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است.حداقل سرمایه مورد نیاز برای ثبت و تاسیس یک شرکت سهامی خاص، یک میلیون ریال است. پس از ذکر اسم شرکت سهامی خاص باید عبارت «سهامی خاص» هم آورده شود.
در شرکت سهامی خاص، تمام سرمایه آن تنها توسط موسسین تامین میشود و بهغیر از موسسین اشخاص دیگری سرمایه شرکت را تامین نمیکنند. تعداد سهامداران شرکت سهامی خاص نباید از سه شخص کمتر باشد.
شرکت با مسئولیت محدود
یکی دیگر از انواع شرکت تجاری شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که سرمایه آن به سهمالشرکه تقسیم میشود و بین دو یا چند شخص تشکیل میگردد. در شرکت با مسئولیت محدود حداقل تعداد شرکاء دو شریک است. هر یک از شرکای شرکت با مسئولیت محدود، فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است. در اسم شرکت با مسئولیت محدود باید عبارت «با مسئولیت محدود» ذکر گردد؛ در غیراینصورت مسئولیت شرکای شرکت در مقابل اشخاص ثالث، مسئولیت تضامنی است. شرکت با مسئولیت محدود وقتی قابل تشکیل است که تمام سرمایه نقدی تادیه شود و سهمالشرکه غیرنقدی هم تقویم و تسلیم شده باشد.
شرکت تضامنی
شرکت تضامنی شرکتی است که برای انجام امور تجارتی بین دو یا چند شخص تشکیل میشود که این اشخاص با یکدیگر مسئولیت تضامنی دارند.
یعنی اگر داراییهای شرکت برای پرداخت تمام قرضهای آن کافی نباشد، هر کدام از شرکاء بهتنهایی مسئول پرداخت تمام دیون شرکت است. ممکن است شرکاء با هم توافق کنند که مسئولیت آنها تضامنی نباشد، اما این توافق در مقابل اشخاص ثالث غیرقابل استناد است.
در اسم شرکت تضامنی نیز باید عبارت «شرکت تضامنی» قید شود. شرکت تضامنی نیز زمانی تشکیل میشود که سرمایه نقدی تادیه شود و سهمالشرکه غیرنقدی نیز تقویم و تسلیم شود. طبیعتا قالب شرکت تضامنی، قالب مناسبی برای بسیاری از کسبوکارهای استارتاپی نیست، زیرا مسئولیتهای سنگینی برعهده شرکای شرکت وجود دارد و آنها شخصا نیز بابت دیون و قروض شرکت مسئولیت دارند.
شرکت مختلط غیرسهامی
شرکت مختلط غیرسهامی شرکتی است که بین چند نفر شریک ضامن و چند نفر شریک با مسئولیت محدود تاسیس میشود. شریکی که ضامن است مسئول کلیه قرضهایی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت بوجود آید و و شریکی که با مسئولیت محدود است فقط تا میزان سرمایهاش در شرکت، مسئولیت دارد. مدیریت و اداره شرکت مختلط غیرسهامی برعهده شریک یا شرکایی است که ضامن هستند و حدود اختیارات آنها نیز همانند شرکت تضامنی است. در اسم شرکت نیز لازم است عبارت «شرکت مختلط» و نام یکی از شرکای ضامن قید شود.
شرکت مختلط سهامی
شرکت مختلط سهامی شرکتی است که با عنوان مشخصی بین تعدادی شریک سهامی و تعدادی شریک ضامن تشکیل و تاسیس میشود. شرکای سهامی، آن دسته از شرکایی هستند که سرمایه آنها به سهام تبدیل شده است و مسئولیت آنها نیز تا میزان همان سرمایهای است که به شرکت آوردهاند. شرکای ضامن، شرکایی هستند که سرمایه آنها تبدیل به سهام نشده است و مسئول کلیه قرضها و بدهیهای شرکت میباشند، هرچندکه میزان این بدهیها بیشتر از داراییهای شرکت باشد. اگر تعداد شرکای ضامن بیش از یک نفر باشد، مسئولیت میان آنها تضامنی است. مدیریت شرکت با شریک ضامن است. در اسم شرکت نیز لازم است عبارت «شرکت مختلط» و نام یکی از شرکای ضامن قید شود.
شرکت نسبی
شرکت نسبی شرکتی است که بین دو یا چند شریک تشکیل میشود و مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت سرمایهای است که در شرکت گذاشته است. یعنی اگر شریک یک شرکت نسبی 20 درصد از سرمایه شرکت را تامین کرده باشد، وی مسئول 20 درصد از قرضها و بدهیهای شرکت است، حتی اگر این میزان بدهی از کل سرمایهای که وی به شرکت آورده است، بیشتر باشد. در شرکت نسبی نیز لازم است که عبارت «شرکت نسبی» پس از ذکر نام شرکت آورده شود. تفاوت بین شرکت تضامنی با نسبی در این است که در شرکت تضامنی، صرفنظر از آنکه میزان سهمالشرکه شریک در شرکت چقدر است، مسئول کلیه بدهیهای پرداختنشده شرکت هم است؛ اما شریک در شرکت نسبی به نسبت سهمی که در تامین سرمایه شرکت گذاشته است، مسئول بدهیهای پرداخت نشده است.
شرکت تعاونی
شرکتهای تعاونی دو گونه هستند: شرکت تعاونی تولید و شرکت تعاونی مصرف. شرکت تعاونی تولید شرکتی است که بین عدهای از اشخاص صاحب حرفه برای تولید و فروش کالا تاسیس میشود. شرکت تعاونی مصرف نیز شرکتی است که برای فروش اجناس لازمه برای مصارف زندگانی و تقسیم نفع و ضرر بین شرکاء به نسبت خرید آنها تشکیل میگردد.
در قانون اجرای سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی از دو گونه دیگر شرکت تعاونی نام برده شدهاست: شرکت تعاونی سهامی عام و شرکت تعاونی فراگیر ملی. شرکت تعاونی سهامی عام شرکتی است که با رعایت قانون تجارت و محدودیتهای آن تشکیل میشود و شرکت تعاونی فراگیر ملی، شرکتی است که برای فقرزدایی از سه دهک پایین درآمدی تشکیل میشود. لازم است در بدو تشکیل حداقل 70 درصد این شرکتها، از سه دهک پایین درآمدی باشند؛ البته عضویت سایر افراد در آن ممنوعیتی ندارد.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.