همه ما داشتن ایده برای محصولات یا خدمات مختلف را تجربه کرده‌ایم. برای مثال زمانی که در تاکسی پول نقد همراهمان نبوده، ایده یک نرم‌افزار که به سادگی و در عرض چند ثانیه کرایه را پرداخت کند را در ذهن پرورانده‌ایم. این ایده‌ها بی‌شمارند اما از میان تمام این سرهای پر از ایده، تعداد اندکی وارد کسب‌وکار شده و تعداد کمتری به موفقیت می‌رسند. موفقیت در دنیای امروز کسب‌وکارها در گرو برخورداری از سرعت و دقت بالا است. ابزارهای مختلفی هم در این راستا در اختیار ایده‌پردازان و مدیران قرار گرفته‌اند. یکی از ابزارهایی که در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از شرکت‌ها قرار گرفته است، MVP است. در این مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که «MVP چیست و چه انواع و امتیازاتی دارد؟» فهم درست و در ادامه اجرای قوی MVP می‌تواند کلید موفقیت استارتاپ‌ها و سازمان‌های مختلف باشد.

MVP چیست؟

مثلا فرض کنید قصد طراحی یک سایت نقد فیلم را دارید. این سایت باید بتواند به اعضا امکان ثبت‌نام داده و اطلاعات لازم از جمله ژانر مورد علاقه را از آنان بگیرد. در MVP این سایت تمام امکانات اولیه از جمله عضویت، نظر گذاشتن روی فیلم‌ها، امتیاز دادن به فیلم‌ها، خواندن نظرات دیگران و جواب دادن به نظرات باید وجود داشته باشد. این نسخه از محصول باعث می‌شود ایده خود را در عمل ببینید و برای اضافه کردن امکانات با توجه به منابع موجود، بهتر و دقیق‌تر تصمیم بگیرید.

تفاوت MVP با Prototype چیست؟

آگاه نبودن از تفاوت این دو مفهوم، سوتفاهمی است که بسیاری از تازه‌واردان به زمینه کسب‌وکار را با سردرگمی مواجه می‌کند. پروتوتایپ (نمونه اولیه) چیزی شبیه به یک ماکت از محصول نهایی است. ماکت‌ها معمولا کارایی نداشته و صرفا ویژگی‌های ظاهری محصول را به نمایش درمی‌آورند. برای یک وبسایت، پروتوتایپ معادل یک طراحی گرافیکی از صفحات آن است. در این طراحی، دکمه‌ها و لینک‌ها ملزم به کار کردن نیستند و برای نقشه سایت زمانی گذاشته نمی‌شود. پروتوتایپ صرفا برای دیدن جذابیت‌های بصری ایده کاربرد دارد و اطلاعات دقیقی از اجرایی بودن یا اقتصادی بودن ایده به دست نمی‌دهد.

در طرف مقابل، MVP نسخه‌ای اولیه از محصول نهایی است که امکان عرضه به بازار را دارد. این نسخه اگرچه آماده عرضه نیست، اما می‌تواند به مخاطب آزمایشی عرضه شده و فیدبک‌های لازم را دریافت کند. به مثال سایت برمی‌گردیم؛ MVP سایت نقد فیلم ما امکانات لازم را به کاربران جهت ثبت نام و نظر دادن در مورد فیلم‌ها می‌دهد. این MVP را می‌توان با کاربران آزمایشی تست کرده و مشکلات احتمالی آن‌ها با نقشه و کاربری سایت را پیدا کرد. تنها تفاوت MVP با نسخه نهایی، در امکانات اضافه است. مثلا سایت نقد فیلم می‌تواند به کاربر فیلم پیشنهاد دهد، امکان پیشنهاد فیلم کاربران به یکدیگر را فراهم کند، امکانات شبکه‌های اجتماعی مثل پست و استوری اضافه کند و… .

چرا باید با MVP شروع کرد؟

ایده‌ها تا زمانی که درون ذهن هستند خیلی زیبا و جذاب به‌نظر می‌رسند. هر فرد در ذهن خود ایده‌هایی دارد که به آن‌ها پر و بال می‌دهد. چالش اساسی در این زمینه اجرایی کردن ایده‌ها است. مفهوم MVP به شما کمک می‌کند ایده خود را با حداقل عناصر لازم برای کارایی ببینید و بررسی کنید چه تعداد قابلیتی می‌توانید به این محصول اولیه اضافه کنید. از طرف دیگر MVP به مدیران کمک می‌کند قبل از صرف هزینه زیاد روی یک ایده، فیدبک‌های اولیه را در مورد آن دریافت کنند. این فیدبک‌ها به شما کمک می‌کند تا محصول نهایی خود را بر اساس نیازهای کاربران توسعه داده و منابع شرکت را روی قابلیت‌های بدون استفاده هدر ندهید.

بیشتر بخوانید: مدیریت منابع انسانی در استارتاپ

MVP با جدا کردن قابلیت‌های اساسی از قابلیت‌های اضافی به شرکت‌ها کمک می‌کند محصول خود را بهتر بشناسند و آن را سریع‌تر به بازار عرضه کنند. جدا نکردن قابلیت‌های اساسی محصول از دیگر قابلیت‌ها می‌تواند باعث هدر رفتن وقت روی قابلیت‌هایی شوند که محصول بدون آن‌ها کمبودی نخواهد داشت. در طرف مقابل زمانی که شرکت به محصول اولیه با کارایی کامل می‌رسد، اضافه کردن قابلیت‌ها با توجه به نظرات مشتریان پس از عرضه آزمایشی یا اولیه کار بسیار راحت‌تری است. این سرعت برای عرضه خصوصا در فضای رقابت استارتاپی بسیار حیاتی به‌حساب می‌آید.

در مورد استراتژی رشد بیشتر بخوانید

مراحل ساختMVP چیست و چگونه اجرا می‌شود؟

تا اینجا مفهوم MVP و فواید آن برای کسب و کار را توضیح دادیم. حالا قصد داریم کمی در فرآیند توسعه عمیق‌تر شویم و راهکار عملی برای ساخت یک MVP خوب و اثربخش ارائه دهیم. مراحل توسعه MVP عبارتند از:

1)تحقیق بازار

مواردی که محصولی کاملا تازه به بازار عرضه شود، بسیار کم است. معمولا محصول یا محصولاتی مشابه با ایده شما از قبل در بازار وجود دارند که خواندن نظرات کاربران در مورد این محصولات و بررسی شیوه عمل شرکت‌های موفق و ناموفق حاضر در رقابت برای رسیدن به یک طرح اولیه از ایده ضروری است. اینکه بدانیم مشتری این نوع کالا چه نیازهایی دارد و چه مواردی برای او ارزش محسوب می‌شود باعث شکل‌گیری تصویر کامل‌تری از ایده اولیه در ذهن خواهد شد.

2)تعریف ایده

حالا که دریافتیم مشتری چه نیازهایی دارد و رقبا در حال حاضر در رفع کدام نیازها کم‌کاری کرده‌اند، دوباره به سراغ ایده رفته و آن را تعریف می‌کنیم. در این مرحله قصد داریم ارزش پیشنهادی خود را بشناسیم.

بیشتر بخوانید: پیش بینی مالی در استارتاپ

3)طراحی فرآیند

MVP قرار است یک نمونه اولیه و قابل استفادهاز محصول باشد. در این مرحله می‌خواهیم بفهمیم فرآیند استفاده از محصول یا کار با آن چه مراحلی دارد؟ در مثال سایت فرآیند استفاده معادل است با: ورود به سایت، ثبت نام، مشاهده مقالات و غیره. تفکر درباره فرآیند استفاده به ما کمک می‌کند ارزش پیشنهادی‌مان را در نزدیک‌ترین مکان ممکن به نگاه مشتری قرار دهیم.

4)فهرست کردن امکانات

امکاناتی که در هر مرحله از کار با محصول در اختیار مشتری قرار می‌گیرند را فهرست کنید.

5)تعیین مرز MVP و ساخت آن

گفتیم که MVP محصولی است که حداقل قابلیت‌های لازم برای کارایی را دارد. در فهرست مشخص شده در مرحله قبل لازم است مرز امکانات لازم و امکانات اضافه را مشخص کرده و سپس اقدام به ساختن MVP نماییم.

6)آزمایش و یادگیری

حالا یک نمونه اولیه داریم که با توجه به حدس‌ها و مطالعاتمان روی نیازهای مشتری تهیه شده است. مورد استفاده قرار گرفتن این نمونه توسط تعدادی مشتری واقعی باعث یادگیری نکات جدیدی در مورد ایده خواهد شد. پس از این مرحله و جمع‌آوری نظرات کاربران، لیست امکانات را با توجه به آن به‌روز کرده و شروع به ساختن نمونه نهایی جهت عرضه به بازار می‌کنیم.

در مورد فرهنگ سازمانی مطالعه کنید

هدف از  توسعه MVP چیست؟

اریک ریس که اولین بار در پاسخ به سوال mvp چیست و مفهوم MVP را در متدولوژی استارتاپ لاغر (Lean Startup) مطرح کرد، بر این باور است که «MVP ورژنی از محصول جدید است که به تیم اجازه می‌دهد با حداقل تلاش بیشترین مقدار دانسته‌های معتبر را در مورد مشتری به دست آورد». در حال حاضر ده‌ها هزار استارتاپ در سراسر دنیا از این روش برای توسعه محصولات جدید استفاده می‌‌کنند. دلیل محبوبیت MVP در بین استارتاپ‌ها منابع محدود آن‌ها است. اما نیاز به وجود این پدیده تنها در استارتاپ‌ها حس نمی‌شود. هر کسب‌وکاری که قصد ارائه یک محصول جدید به بازار را داشته باشد می‌تواند از این روش استفاده کند.

بیشتر بخوانید: شبکه سازی در کسب‌وکار

انواع MVP و مدل‌های آن

تا اینجا به پاسخ سوال mvp چیست رسیده‌اید. مفهوم MVP بسیار گسترده است و هر کسب‌وکار باید با توجه به شرایط خود آن را به کار گیرد. تا کنون مدل‌های مختلفی از  MVP توسط مدیران و ایده‌پردازان مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه چهار نمونه شاخص از انواع MVP را مشاهده می‌کنید:

• مدل دربان (Concierge MVP)

در این مدل بدون فکر کردن به محصول نهایی، در ابتدا تنها مانند یک دربان عمل می‌کنیم و قصد راهنمایی مشتریان در راستای نیازها و مشکلاتشان را داریم. پس از اطمینان از اینکه این کمک برای مشتریان ارزشمند است، اقدام به ساخت محصولی در راستای آن می‌کنیم. مدیر کسب‌وکار Food on the Table قبل از اینکه به ساخت اپلیکیشن و سایتی برای سفارش خرید خوار و بار فکر کند، نیاز مشتریان به خرید شخصی‌سازی شده و آنلاین را از طریق ارائه این خدمت در ازای 10دلار به آن‌ها کشف کرد.

• مدل جادوگر شهر اوز

در انیمیشن جادوگر شهر اوز، جادوگری پیر اهرم‌هایی را پشت پرده حرکت داده و توهمی در شکل هیولایی سبز برای ترساندن دیگران ایجاد می‌کند. این مثال موضوع را بسیار روشن‌تر خواهد کرد: Aadvark سرویس پرسش و پاسخی است که سوال‌کنندگان را به کارشناسان موضوع متصل می‌کند. کارکنان این سرویس در روزهای ابتدایی خود سوالات کاربران را بدون هیچ الگوریتم خاصی از سایت جمع‌آوری کرده و پس از پیدا کردن پاسخ برای سوال‌کننده پست می‌کردند. کاربر فکر می‌کرد که الگوریتم سایت او را به یک کارشناس وصل کرده اما در واقع هیچ الگوریتمی وجود نداشت. به این مدل از MVP مدل جادوگر شهر اوز گفته می‌شود.

• مدل وبسایت

در این مدل وبسایتی طراحی شده، ویژگی‌های محصول (ارزش پیشنهادی خاص آن محصول) خیلی کوتاه توضیح داده شده و در نهایت دکمه‌ای برای خرید آزمایشی قرارداده می‌شود. طراحی وبسایت بسیار ساده است و جذب مخاطب برای آن از طریق شبکه‌های اجتماعی به‌راحتی صورت می‌گیرد. از طرف دیگر مشخصات کسانی که به محصول واکنش مثبت داده‌اند، از جمله ایمیل آن‌ها ثبت شده و امکان انجام تکنیک‌های بازاریابی در ادامه با این مشتریان وجود دارد.

• مدل ایمیل

شرکت پروداکت‌هانت با استفاده از همین روش محصول نهایی خود را توسعه داد. در این مدل شما به یک‌سری از افراد ای‌میلی ارسال کرده و علاوه بر توضیح امتیازات ویژه محصول خود، لینکی جهت ابراز علاقه، خرید یا بازدید از سایت در انتهای ایمیل قرار می‌دهید. انتخاب مخاطبان مناسب برای ایمیل و ارائه یک ارزش جذاب برای آن‌ها می‌تواند این روش را اثربخش کند.

در مورد معیار رشد کسب‌وکار بیشتر مطالعه کنید

مزایای داشتن یک MVP چیست؟

• محصول شما تمام حداقل‌ها را دارا خواهد بود

با فهرست کردن ویژگی‌های اساسی و فرآیند کار کردن مشتری با محصول، هیچ‌چیزی از قلم نخواهد افتاد. محصول شما پس از گذشتن از مرحله طراحی MVP، تمام حداقل‌های لازم برای کارایی را در خود خواهد داشت.

• سرعت توسعه محصول بالا می‌رود

با MVP شما می‌فهمید تمرکز خود را دقیقا روی چه مواردی بگذارید. این تمرکز به شما کمک می‌کند محصول اولیه را با بالاترین سرعت و کمترین تعلل عرضه کرده و تمرکز خود را روی موارد غیرضروری هدر ندهید. این سرعت همراه با دقت روی ویژگی‌های اساسی در بازار پررقابت امروزی مهم‌ترین امتیاز محسوب می‌شود.

• ایجاد فضای مناسب برای تکامل

وقتی مفهومMVP را به خوبی اجرا کنید، زیربنای محصول خود را محکم ساخته‌اید. زمانی که شاکله اصلی محصول با تمام ویژگی‌های مهم به‌خوبی طراحی شود، فضا برای تکامل محصول و اضافه کردن امکانات اضافی باز خواهد شد. چون که نمونه‌ی اولیه کارایی لازم را داشته و نیازهای اولیه مشتری را ارضا می‌کند. این جامعه‌ی ابتدایی که از مشتریان ایجاد می‌شود، نظرات خود را به گوش سازمان رسانده و سازمان از این نظرات در راستای توسعه محصول خود استفاده می‌کند.